Zegeningen

Zegenen betekent Gods grootheid en goedheid in het licht stellen. Maar ook dat een persoon, een groep mensen, een dier of een voorwerp aan God worden toegewijd. In veel bijeenkomsten in een christelijke kerk wordt een zegen uitgesproken door de voorganger. Op school kan een leerkracht of thuis kunnen ouders ook een zegen uitspreken.

De belofte aan Abraham…

Het bijbels verhaal van Abraham begint met God die hem het volgende belooft:
Als u dat doet, zal Ik u de vader van een groot volk maken. Ik zal u zegenen en uw naam overal beroemd maken. U zult vele anderen tot een zegen zijn.

Zij, die u zegenen, zal Ik zegenen en zij, die u vervloeken, zal Ik vervloeken. De hele wereld zal van u uit worden gezegend.” Genesis12:2-3

... is vervuld door het feit dat de naam Abraham groot werd.

De betekenis van een zegen

Het Latijnse woord voor zegenen is ‘benedicere’, dat bestaat uit de combinatie van twee woorden, namelijk: ‘bene’ dat ‘goed’ betekent en ‘dicere’ dat ‘zeggen’ betekent. ‘Benedicere’ betekent dus zeggen dat iemand of iets goed is of iemand of iets het goede toezeggen (toewensen). In praktisch alle religies komen zegeningen voor en in de christelijke opvatting heeft zegenen een duidelijke band met de drie-ene God. Het omgekeerde van zegenen is vervloeken. Zowel in het Oude Testament als in veel Afrikaanse natuurgodsdiensten spelen vervloekingen een grote rol.

God zegent zijn schepping

De eerste die zegent is God als Schepper zelf. Dat begint al in het scheppingsverhaal in het eerste Bijbelboek Genesis (Gen. 1,1 t/m. 2,4), waarin wordt verteld dat God na elke scheppingsdag zegt dat de schepping goed is en dat Hij de mens nadat Hij die geschapen heeft, zegent (Gen. 1,28).

Mensen zegenen elkaar

Als een mens een zegen geeft, dan vraagt hij of zij niet alleen of iemand of iets Gods gunst of Gods bescherming mag ontvangen, maar hij prijst God tegelijkertijd voor dat wat hij zegent. Door een zegen wordt de gezegende of het gezegende niet alleen onder Gods gunst en bescherming geplaatst maar tegelijkertijd aan God toegewijd. In Gods voetspoor zegenen priesters en vaders in het Oude Testament en Jezus en zijn apostelen in het Nieuwe Testament zowel mensen als voedsel. Vanuit die Bijbelse inspiratie is de zegen een onlosmakelijk onderdeel van de christelijk liturgie en van het christelijk leven geworden.Velen van ons zullendit herkennen in het gebaar van een kruisje op het voorhoofd van een kind voor het slapen gaan.

Huiszegening

Een echt huis is een thuis, en een thuis vraagt om een geest waarin je leeft met elkaar. Een huis is ook de plek waar je anderen in je leven toelaat. De uitspraak van Jezus: ‘waar twee of drie in mijn naam bijeen zijn, daar ben Ik in hun midden,’ is heel bijzonder van toepassing op gelovigen die samen onder één dak leven. God zelf is als gast aanwezig in onze woning.

Dierenzegening (oktober)

Een dierenzegening is een zegen voor mens en dier. Alle dieren zijn uit liefde geschapen. De heilige Franciscus van Assisi kon Christus ontmoeten in een lammetje en trok levenslessen uit het gedrag van vogels. Zijn liefde voor dieren was zelfs zo groot dat hij opkwam voor een wolf die mensen lastigviel. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de sterfdag van Franciscus op 4 oktober (1226) is uitgeroepen tot werelddierendag.

Christoffel Zegening (pelgrimszegen)

Al sinds de middeleeuwen is Sint Christoffel de beschermheilige van de reiziger, die bescherming zou bieden op een veilige thuiskomst. Het beroep van een handelsreiziger of ontdekkingsreiziger mocht dan aan de ene kant misschien avontuurlijk zijn, aan de andere kant was je je leven niet zeker in een tijd waar veel gebieden nog niet ontdekt waren en het reizen over land nog vaak te voet ging.

25 juli, de feestdag van Sint Christoffel, is de dag bij uitstek voor een pelgrimszegen voor de reiziger.
 

Populaire zegeningen

Hoewel het aantal zegeningen in de katholieke kerk groot is, zijn bepaalde zegeningen goeddeels in onbruik geraakt terwijl andere algemeen bekend zijn of zelfs opnieuw populair worden. De meest bekende zegen is de zegen die bij de afsluiting van elke viering door de voorganger wordt gegeven. Als teken van eerbied en bereidheid om deze zegen te ontvangen gaan de kerkgangers bij het ontvangen van die zegen staan en ‘beamen’ zij de ontvangst met een gesproken of gezongen ‘Amen’. Daarnaast wordt ook het sluitstuk van een katholieke uitvaart, de ‘absoute’ met wijwater en wierook, onverminderd gewaardeerd. In deze zegening gaan zuivering door wijwater en het eer brengen aan ‘een lichaam waarin een liefhebbend mens en de heilige Geest hebben gewoond’ door middel van wierook, samen.

De pauselijk of apostolische zegen die met Kerstmis, Pasen of direct na de benoeming van een nieuwe paus vanaf de loggia van de St. Pieter in Rome wordt gegeven heet ‘Urbi et Orbi’. Dat is Latijn voor ‘voor stad en wereld’. Met dit grootse gebaar geeft een paus een zegen aan alle aanwezigen maar ook aan radioluisteraars en televisiekijkers. De zegen van de door Nederlandse tuinders aangevoerde bloemen en planten bestemd voor Pasen op het St Pietersplein is bekend in Nederland.