Aartsengel Michaël

De aartsengel Michaël is in de joodse en de christelijke traditie de voornaamste onder de engelen. Michaël komt van het Hebreeuwse woord mikal'el, dat betekent: "wie is als God." In de bijbel treedt hij op als een figuur in bijbelse visioenen. In het Oude Testament in Dan. 10,13.21 en 12,1, waar hij "de grote vorst" is, vertegenwoordiger en beschermer van Israël. In het Nieuwe Testament in Judas 9 en Apok. 12,7, waar de strijd tussen Michaël en zijn engelen in de hemel tegen de duivelse Draak en zijn engelen wordt beschreven.

Vanaf de tijd van Karel de Grote (768-814) werd Michaël beschouwd als de beschermengel van het westerse keizerrijk, hoewel zijn verering al in de 4e eeuw in 't oostelijke keizerrijk (Constantinopel) was opgekomen. In de Middeleeuwen fungeerde hij in het volksgeloof als de zielenbegeleider van de overledenen naar het hemelse paradijs, waarvan hij tevens de bewaker was en de zielenweger bij het Laatste Oordeel. Michaël is bekend vanwege zijn verschijningen. Tijdens een pestepidemie in Rome anno 590, die als een straf van God werd gezien, verscheen Michaël als een krijgsman op het Mausoleum van keizer Hadrianus. Hij maakte een einde aan de plaag door zijn zwaard in de schede te steken. Sindsdien heet het mausoleum Castel Sant' Angelo (engelenburcht). Vaak was het zijn bedoeling hiermee een plaats aan te wijzen, waar ter ere van hem een kerk gebouwd moest worden. Hij had daarbij een voorkeur voor bergen. Zo zijn er in Italië kerken voor hem gebouwd op de berg Gargano in zuidoost Italië, nu een beroemde bedevaartsplek: Monte Sant' Angelo. Een grote, toeristische trekpleister is nog steeds de Mont Saint Michel in Normandië. In Nederland is de Michaëlskapel in de domtoren in Utrecht.

Voor een gewone heilige geldt diens sterfdag als liturgische feestdag, maar het feest van Michaël, samen met de andere twee in de bijbel genoemde engelen Gabriël (Luc. 1,19-26) en Rafaël op 29 september, gaat terug op de datum van de kerkwijding op de Gargano. Het feest is in het Westen vanaf de 5e eeuw bekend.

Zoals ook in de O.L. Vrouw Geboortekerk, wordt Michaël meestal gevleugeld afgebeeld in volle wapenrusting, terwijl hij de draak aan zijn voeten met een lans doorsteekt. Verschillende strijdbare groepen en beroepen hebben hem als schutspatroon gekozen, maar hij geldt vooral als één van de beschermheiligen van de Katholieke Kerk.